Vaste smeermiddelen

Vaste smeermiddelen zijn materialen die in vaste fase de wrijving verminderen tussen bewegende oppervlakken. Ze zorgen bijvoorbeeld voor een betere smering bij hogere temperaturen.

Vaste smeermiddelen komen in verschillende vormen voor, namelijk:

poeders
gedispergeerd in een thermohardende kunststof (glijlak)
geperst in blokken
gedispergeerd in een dragervloeistof

Poeders

Poeders kunnen zeer effectief zijn. De voorwaarde bij dit vaste smeermiddel is wel dat zij op een schoon en oxidevrij oppervlak aangebracht dienen te worden door middel van borstelen of trommelen. Dat houdt in dat het aanbrengen alleen goed kan verlopen tijdens het productiestadium van de machine.

Glijlak

Het aanbrengen van glijlak gebeurt door middel van kwasten of dompelen. Na enige tijd is het nodig om de hars (dikke kleverige vloeistof) met daarin het vaste smeermiddel uit te laten harden. Het grote voordeel van glijlak is dat het, waar nodig ,nauwkeurig aangebracht kan worden en er een soort “voorraad” aan smeermiddel beschikbaar is voor de rest van de levensduur van de machine. Net zoals bij poeders kan het aanbrengen van glijlak alleen gebeuren tijdens de productie van de machine.

Geperst in blokken

Vast smeermiddel wordt soms gebruik in blokvorm. In dit geval drukt het blok dan tegen een bewegend oppervlak en door wrijving wordt er smeerstof overgedragen naar het oppervlak dat gesmeerd dient te worden. Er wordt hierbij ook wel over “transfermering” gesproken.

Gedispergeerd in dragervloeistoffen

Dispersies kunnen ook later worden aangebracht, ofwel als enig smeermiddel, ofwel als aanvulling op de poeder of de glijlak dat verloren is gegaan tijdens gebruik. Het aanbrengen van dispersies gebeurt doordat de vaste smeerstof dankzij een dragervloeistof het te smeren oppervlak bereikt en vervolgens het vaste smeermiddel onder bepaalde omstandigheden (vacuüm, hoge temperaturen, verdamping, ontleding van de dragervloeistof) achterblijft.

Deze methode is echter wel minder effectief dan de poeders, omdat het maar de vraag is of de dragervloeistof het gedispergeerde smeermiddel op de juiste manier verspreidt. Daarnaast is er over het algemeen geen schoon en oxidevrij oppervlak aanwezig, waardoor er sprake zal zijn van minder sterke hechting van het vaste smeermiddel aan het te beschermen oppervlak.

Toepassing van vaste smeermiddelen

Indien vloeibare smeermiddelen of smeervetten niet toegepast kunnen worden, worden er vaste smeermiddelen ingezet. Daar zijn verschillende aanleidingen voor aan te wijzen, namelijk:

Toepassingen onder hoog vacuüm.
Bij zeer hoge of zeer lage temperaturen.
Wanneer alleen grenssmering en gemengde smering kan optreden.
Wanneer het gebruik van vloeistoffen of smeervetten tegen cosmetische bezwaren aanloopt.

Vaste smeermiddelen kunnen niet worden ingezet als het smeermiddel bijvoorbeeld moet bijdragen aan afvoer van slijtagemateriaal of aan koeling van oppervlaktes en machinedelen. Er vindt namelijk geen circulatie plaats, daarom kunnen vaste smeermiddelen in bepaalde situaties niet worden gebruikt.