Onderzoek naar gebruikte smeermiddelen

Door gebruikte smeermiddelen te analyseren en onderzoeken, kan er een beeld worden verkregen van de kwaliteitsteruggang van het smeermiddel, eventuele vervuiling en de mate van slijtage. Door hier tijdig inzicht in te krijgen kun je ingrijpen wanneer nodig.

In het onderzoek wordt er gekeken naar drie onderdelen:

In hoeverre zijn de eigenschappen van het smeermiddel veranderd?
Is er sprake van vervuiling door uitwendige oorzaken (zand, stof, water, chemicaliën, etc.)?
Hoeveel slijtage materiaal bevat het smeermiddel en waar komt dat vandaan?

Wanneer heeft onderzoek zin?

Onderzoek naar gebruikte smeermiddelen heeft zin als het kennis brengt die inzichten oplevert die niet op een andere wijze verkregen kunnen worden. Zo kunnen analysecijfers bijvoorbeeld bij veelvuldige storingen of bij tijdige onderkenning van aandienende storingen bij een bepaalde machine die van vitaal belang is voor een productieproces mogelijk de oorzaak aanleveren.

Het regelmatig basis analyseren van monsters van goed functionerende is een andere zaak. Dergelijk onderzoek verschaft enige gemoedsrust, maar brengt vooral ook veel kosten met zich mee. Aankondigende incidenten kunnen onderkent worden, maar die zullen er dan wel moeten zijn. Incidenten die zich namelijk niet voordoen, kunnen ook niet door analyses worden gesignaleerd.

Welke analyse dient er uitgevoerd te worden?

Het is van belang om te weten welke analyse er uitgevoerd dient te worden, de analyse hangt namelijk af van het type product en de toepassing ervan. Door het uitvoeren van een analyse ontstaat er uiteindelijk een reeks analysecijfers die diverse eigenschappen van het onderzochte product verduidelijken. Het is van belang de juiste analysemethodieken te kiezen. Door laboratoria worden vaak standaardpakketten aangeboden die toegesneden zijn op bepaalde producttypen en toepassingen ervan. Zo zal bijvoorbeeld bij turbineolie of hydrauliekolie een deeltjesstelling zinvol zijn, terwijl dit bij motorolie niet zou kunnen worden uitgevoerd omdat de mate van lichtdoorlatendheid daarvoor te gering is.

Interpretatie van de analysecijfers

Beoordelen van analysecijfers is geen eenvoudige klus, niet ieder laboratorium is in staat een goede interpretatie te maken. Laboratoria zijn namelijk gespecialiseerd in het uitvoeren van voorgeschreven analyses, interpretatie van de daaruit gekomen cijfers is heel iets anders. Interpretatie van monsterresultaten vraagt het volgende:

Inzicht in de werking van de apparatuur waaruit het monster afkomstig is
Kennis van de specifieke bedrijfsomstandigheden
Kennis van de gebruikte materialen in de te beoordelen machine
Inzicht in welke cijfers voor de gegeven toepassing normaal zijn en welke afwijkende waarde voorstellen

De snelheid waarmee het slijtagemateriaal wordt gegenereerd en de snelheid waarmee producteigenschappen veranderen zijn van belang bij de cijfers. Inzicht kan worden verkregen door de cijfers te relateren aan de bedrijfstijd van het smeermiddel, bijvoorbeeld door ze per 1.000 bedrijfsuren of per 10.000 km te rapporteren. Op deze manier worden de cijfers vergelijkbaar met andere analyses en aan de hand daarvan kan er worden vastgesteld wat er aan de hand is en wat er ondernomen moet worden. Denk aan verhoogde slijtage en/of eventuele onderhoudswerkzaamheden of controles die uitgevoerd moeten worden.

Wanneer u op regelmatige basis analyses laat uitvoeren wordt het na verloop van tijd mogelijk om op basis van cijfers een trend te onderkennen en bij eventuele afwijkingen in te grijpen.

Monsterafname

Een analyse kan nooit nauwkeuriger zijn dan een monsterafname. De manier waarop een monster wordt afgenomen heeft grote invloed op de betrouwbaarheid en de bruikbaarheid van het analyseresultaat.

Zowel de plaats van de monstername als de temperatuur van het smeermiddel op het moment van afname zijn van grote invloed. Daarnaast dient de apparatuur met betrekking tot de monsterafname schoon te zijn en dient alle essentiële informatie voor afname duidelijk te zijn. Denk hierbij aan:

Machine waaruit het monster is genomen
Aantal bedrijfsuren of gereden aantal km
Soort olie (merk, productnaam, viscositeit)
Eventuele aanvullende opmerkingen ten aanzien van bedrijfsomstandigheden, verricht onderhoud, etc.

Zodra de benodigde informatie niet helder is of over het hoofd wordt gezien, zal er slechts een zeer globale uitspraak kunnen worden gedaan over de machinetoestand en kwaliteitsteruggang van het smeermiddel. De analyse is dan voor een groot deel verspilde moeite en dat is natuurlijk enorm zonde.