Eigenschappen van smeermiddelen: additieven

Welke categorieën van additieven zijn er?

De verschillende soorten additieven kunnen worden verdeeld in drie categorieën: de viscositeitsindexverbeteraars, grenssmeeradditieven en overige additieven. De naam viscositeitsindex verbeteraar zegt het eigenlijk al, het verbetert de viscositeitsindex. Grenssmeeradditieven worden toegevoegd om de wrijving en slijtage onder conditie van grenssmering te verbeteren. Zij kunnen in twee, eigenlijk drie, groepen worden verdeeld, namelijk: anti-slijtage additieven, extreme druk additieven en wrijvingsmodificerende additieven. Onder de overige additieven vallen antioxidanten, corrosie-inhibitoren, detergerende of wassende additieven, dispersante additieven en anti-schuim additieven.

Wat zijn kenmerken van de verschillende additieven?

Ieder additief heeft zo haar eigen kenmerken en kwaliteiten.

• Viscositeitsindex verbeteraars maken de viscositeit van een smeermiddel minder temperatuurgevoelig. Een hoge waarde van de viscositeitsindex betekent dat een smeermiddel minder gevoel is voor temperatuurveranderingen. Hierdoor kan bij een koude start het viskeuze wrijvingsverlies beperkt blijven en bij een hoge temperatuurvoldoende smering behouden blijven.
  
  
• Anti-slijtage additieven hechten zich aan het oppervlak door adsorptie en reactie met een metalen oppervlak. Hierdoor ontstaat er een grenslaag van metaalzeep die het metaalcontact voorkomt. Metaalzepen bieden bescherming tot een kritieke temperatuur.
  
  
• Extreme druk additieven zijn zwavel-, fosfor- en chloorverbindingen die bij het optreden van hoge (flits)temperaturen in de microcontacten reageren met het metalen oppervlak en een beschermende chemische reactielaag van sulfiden, fosfaten of chloriden vormen. Deze additieven zijn dus werkzaam op die plaatsen waar het nodig is, op door wrijving verhitte microcontacten, ter voorkoming van adhesie.
  
  
• Wrijvingsmodificerende additieven zijn additieven die de effectiviteit van smeermiddelen verbeteren door de wrijvingsweerstandseigenschappen te veranderen. Het verschil met anti-slijtage additieven is dat de gevormde grenslaag makkelijker af te schuiven is.
  
  
• Antioxidanten bezitten een grotere affiniteit tot zuurstof dan olie. Door opname van zuurstof in de olie treedt veroudering op. Door deze veroudering krijgt de olie een te hoge zuurgraad met aantasting van het metalen oppervlak tot gevolg. Antioxidanten vormen een laagje op het metalen oppervlak waardoor het olie-metaalcontact verminderd wordt.
  
  
• Corrosie-inhibitoren zijn verbindingen die de anti-corrosie eigenschappen van een basisolie verbeteren (zuur neutraliserende verbinding).
  
  
• Detergerende of wassende additieven voor het in oplossing (zwevend) houden van vuil. Zogenaamde emulgators verlagen de oppervlaktespanning van oliën zodat opname van water of vuildeeltjes mogelijk is. Een “wassende” olie weekt vastzittende deeltjes ook los.
  
  
• Dispersante additieven zijn anti-teer en anti-cokesvormer.
  
  
• Anti-schuimadditieven zijn siliconen verbindingen die enorm oppervlakte-energie verlagend werken, waardoor bellen snel dichtklappen en schuimvorming tegengegaan wordt.

Het is dus van belang om te weten aan welke prestatie-eisen het vloeibare smeermiddel of smeervet moet voldoen, zodat het juiste additief met de basisolie wordt gemengd.

In de combinatietraining MLA 1 en MLT 1 komt smeermiddelconstructie uitgebreid aan bod.

Meer informatie over de training vindt u hier.