Eigenschappen van smeermiddelen: viscositeit

Viscositeit is de meest betekenisvolle factor bij de keuze van smeermiddelen voor machines, maar wat houdt deze term in en waarom speelt het zo’n belangrijke rol?

Wat is viscositeit?

Met viscositeit wordt de mate van weerstand die een uitvloeiende stof biedt, tegen vervorming door schuifspanning. Viscositeit staat ook wel bekend als de stroperigheid of traagvloeibaarheid van een vloeistof. Dus hoe hoger de viscositeit des te stroperiger de vloeistof. Neem bijvoorbeeld water en honing. Water heeft een lage mate van stroperigheid en dus een lage viscositeit. Honing daarentegen heeft een hoge mate van stroperigheid en dus een hoge viscositeit. Als een vloeistof een hoge viscositeit heeft wordt deze ook wel viskeus genoemd.

Viscositeitsmeter

Om te bepalen of de vloeistof een hoge of lage viscositeit heeft, zal er een meting moeten worden uitgevoerd. Maar hoe gaat zo’n meting in zijn werk? Viscositeit kan worden gemeten aan de hand van een viscositeitsmeter, ook wel viscometer. Viscositeit kan op verschillende manieren met diverse apparatuur worden gemeten:

• Een höppler of kogelval viscositeitsmeter berekent aan de hand van de tijd die een kogel nodig heeft om door een verticale kolom, gevuld met de vloeistof, te vallen de viscositeit.
• Een ostwaldviscositeitsmeter en een ubbelohde viscositeitsmeter bestaan beiden uit een U-vormige glazen buis met capillair. De tijd dat de vloeistof een bepaalde weg aflegt, wordt omgerekend naar de viscositeit.
• Een roterende viscositeitsmeter bepaalt de viscositeit op basis van een spindel die met een bepaald toerental in de vloeistof draait. De kracht in de as van de spindel wordt gemeten en vervolgens omgerekend naar de viscositeit. Met deze viscositeitsmeter kan de viscositeit nauwkeurig worden bepaald.
• Een uitloopbekerviscositeitsmeter is een cup van 100 ml met een kleine opening aan de onderzijde. Deze cup wordt gevuld met de vloeistof en met een stopwatch wordt de uitlooptijd vastgesteld. Vervolgens kan de viscositeit berekend worden.

Welke factoren zijn van invloed op de viscositeit?

Er zijn diverse factoren die van invloed zijn op de viscositeit. Viscositeit wordt onder andere beïnvloed door temperatuur, verontreinigingen en chemische veranderingen. Vooral temperatuur speelt een belangrijke rol, de gemeten viscositeit is hier erg afhankelijk van. In omstandigheden met hogere temperaturen hebben vloeistoffen namelijk een lagere viscositeit dan wanneer er gemeten wordt bij lagere temperaturen. Kortom, viscositeit is de belangrijkste fysische eigenschap van een smeermiddel. Met fysische eigenschappen worden de kenmerken van een stof bedoeld die kunnen veranderen zonder de chemische samenstelling te veranderen of te vernietigen.

In de combinatietraining MLA 1 en MLT 1 komt viscosicteit uitgebreid aan bod.

Meer informatie over de training vindt u hier.